Εμβοές
Εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από εμβοές (βουητά). Εμβοές είναι η αντίληψη ήχου χωρίς την παρουσία κάποιας εξωτερικής πηγής που να τον παράγει.
Περίπου ένας στους πέντε ανθρώπους με εμβοές έχουν έντονο πρόβλημα, που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής τους ή/και τη λειτουργικότητά τους. Οι εμβοές μπορεί να είναι συνεχείς ή διακοπτόμενες, στο ένα ή και τα δύο αυτιά. Η συχνότητά τους μπορεί να κυμαίνεται από χαμηλό «μουγκρητό» μέχρι υψίσυχνo «στρίγκλισμα» ή «κλαψούρισμα», ή μπορεί να έχει και πολλές άλλες χροιές.
Οι χρόνιες εμβοές διαρκούν περισσότερο από 6 μήνες. Είναι απαραίτητη η εξέταση από ΩΡΛ.
Οι εμβοές δεν είναι πάθηση αυτές καθαυτές, αλλά ένα σύμπτωμα με πολλές και διαφορετικές αιτίες. Διάφορα μέρη του συστήματος της ακοής μπορεί να είναι υπεύθυνα γι’ αυτό. Μερικές φορές είναι δυνατό να συνδεθούν οι εμβοές με κάποια συγκεκριμένη πάθηση των αυτιών, αλλά άλλες φορές δεν είναι εύκολο να βρεθεί η ακριβής αιτιολογία τους.
Ποια είναι η αιτία των εμβοών;
Τις περισσότερες φορές οι εμβοές είναι πρωτοπαθείς, δηλαδή δεν μπορεί να βρεθεί κάποια αιτία γι’ αυτές, εκτός από σχετιζόμενη βαρηκοΐα. Οι δευτεροπαθείς εμβοές σχετίζονται με κάποια συγκεκριμένη υποκείμενη αιτία, η οποία μπορεί να είναι αντιμετωπίσιμη. Ο ΩΡΛ είναι ικανός να εκτιμήσει, εάν οι εμβοές είναι πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς.
Οι εμβοές μπορεί να προκαλούνται από προβλήματα σε διάφορα μέρη του ακουστικού συστήματος. Το εξωτερικό αυτί (πτερύγιο και εξωτερικός ακουστικός πόρος) μπορεί να εμπλέκεται. Υπερβολική έκκριση κυψελίδας, ιδίως εάν αυτή ακουμπά στο τύμπανο, μπορεί να προκαλέσει πίεση στο τύμπανο ή αλλαγές στο πώς δονείται η τυμπανική μεμβράνη, με αποτέλεσμα να προκληθούν εμβοές.
Προβλήματα του μέσου αυτιού μπορούν επίσης να προκαλέσουν εμβοές, όπως η μέση ωτίτιδα (σύνηθες) και η ωτοσκλήρυνση (ασύνηθες) ή σπανιότερα σπασμοί δύο μικροσκοπικών μυών μέσα στο αυτί (στην περίπτωση αυτή οι εμβοές είναι διαλείπουσες μπορεί και ο εξεταστής μερικές φορές να ακούσει τους ήχους).
Τις περισσότερες φορές όμως οι υποκειμενικές εμβοές σχετίζονται με προβλήματα του έσω αυτιού. Βλάβη και απώλεια των αισθητικών τριχωτών κυττάρων του έσω αυτιού μπορεί επίσης να σχετίζονται με εμβοές.
Μια από τις αιτίες των εμβοών που μπορούν να αποφευχθούν είναι η υπερβολική έκθεση σε θορύβους. Σε μερικές τέτοιες περιπτώσεις οι εμβοές μπορεί να γίνουν αντιληπτές ακόμη και πριν αναπτυχθεί βαρηκοΐα, οπότε θα πρέπει να ληφθούν ειδικά μέτρα ώστε να προστατευτούν τα αυτιά από περαιτέρω έκθεση σε θορυβώδες περιβάλλον.
Διάφορα φάρμακα επίσης μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο έσω αυτί με αποτέλεσμα εμβοές. Αυτά περιλαμβάνουν τόσο φάρμακα που δε χρειάζονται συνταγογράφηση, όπως η ασπιρίνη και η παρακεταμόλη (Depon), όταν λαμβάνονται σε υψηλές δόσεις, καθώς και φάρμακα που συνταγογραφούνται, όπως συγκεκριμένα διουρητικά και αντιβιώσεις. Με την πάροδο της ηλικίας μεγαλώνει και η επίπτωση των εμβοών.
Οι εμβοές μπορεί επίσης να προκύψουν από μια ανωμαλία μέσα ή δίπλα στο κέντρο του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ακοή. Μια σειρά από ασυνήθεις διαταραχές, όπως βλάβη από τραύμα της κεφαλής ή ένας καλοήθης όγκος που ονομάζεται ακουστικό νευρίνωμα, μπορεί να ευθύνονται.
Οι εμβοές που ακούγονται σαν τον χτύπο της καρδιάς είναι γνωστές ως σφύζουσες εμβοές. Σπανίως μπορεί να δηλώνουν την ύπαρξη καρδιαγγειακής νόσου, στένωση κάποιας αρτηρίας ή κάποιον αγγειακό όγκο στο κεφάλι, τον τράχηλο (λαιμό) ή το αυτί. Εάν κάποιος έχει αυτόν τον τύπο εμβοών, πρέπει να συμβουλευτεί ένα γιατρό όσο το δυνατόν συντομότερα.
Τέλος, διαταραχές που δε σχετίζονται με την ακοή, αλλά και παράγοντες που έχουν να κάνουν με τον τρόπο ζωής, μπορεί να επιδεινώσουν τις εμβοές. Παθήσεις, όπως η δυσλειτουργία της κροταφογναθικής άρθρωσης, η κατάθλιψη, το άγχος, η αϋπνία, καθώς και η μυϊκή κόπωση μπορεί να οδηγήσουν σε ή να επιδεινώσουν τις εμβοές.
Ποιες θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν;
Όταν ο γιατρός σας εξετάζει για εμβοές, καταρχάς λαμβάνει ένα πλήρες ιστορικό και πραγματοποιεί λεπτομερή κλινική εξέταση. Εάν οι εμβοές είναι μονόπλευρες, σχετίζονται με βαρηκοΐα ή είναι επίμονες, θα πρέπει να γίνει ένα ακοόγραμμα. Τυπικά δε χρειάζεται ακτινολογικός έλεγχος (ακτινογραφία, αξονική, μαγνητική), εκτός εάν οι εμβοές είναι σφύζουσες ή σχετίζονται με ασύμμετρη βαρηκοΐα ή νευρολογικές διαταραχές. Ο γιατρός σας επίσης θα καθορίσει πόσο επιβαρυντικές είναι οι εμβοές σας κάνοντας συγκεκριμένες ερωτήσεις ή δίνοντάς σας να συμπληρώσετε κάποιο ερωτηματολόγιο.
Εάν βρεθεί συγκεκριμένη αιτία για τις εμβοές, ο ΩΡΛ μπορεί να προσφέρει συγκεκριμένη θεραπεία, όπως να απομακρύνει κυψελίδα από τον έξω ακουστικό πόρο, να δώσει θεραπεία για μέση ωτίτιδα κλπ. Για πολλούς ασθενείς που έχουν εμβοές για λιγότερο από έξι μήνες, αυτές βελτιώνονται με τον καιρό.
Μερικοί ασθενείς με βαρηκοΐα και εμβοές βελτιώνονται με τη χρήση ακουστικών. Οι εμβοές μπορεί να είναι τόσο επιβαρυντικές μερικές φορές, ώστε να προκαλούν κατάθλιψη ή άγχος. Από την άλλη, ένας άνθρωπος με κατάθλιψη ή/και άγχος, μπορεί να το βρίσκει ιδιαίτερα δύσκολο να ανεχτεί τις εμβοές. Σε αυτές τις περιπτώσεις βοήθεια από ψυχίατρο ή ψυχολόγο μπορεί να είναι ωφέλιμη. Διατροφικά συμπληρώματα για τις εμβοές διαφημίζονται συχνά στο διαδίκτυο ή την τηλεόραση, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι αυτά όντως βοηθούν στις εμβοές (ginko biloba, μελατονίνη, ψευδάργυρος, λιποφλαβονεοειδή και βιταμίνες).
Ο βελονισμός μπορεί ενδεχομένως να βοηθήσει στις εμβοές, αλλά δεν υπάρχουν αρκετές ποιοτικές μελέτες, ώστε να προτείνεται επισήμως ο βελονισμός ως θεραπεία για τις εμβοές. Η διακρανιακή μαγνητική διέγερση είναι μια καινούρια θεραπευτική μέθοδος, τα μακροπρόθεσμα οφέλη της οποίας δεν έχουν αποδειχθεί, οπότε επίσης δεν μπορεί να προταθεί ως θεραπεία των εμβοών προς το παρόν.
Τι μπορώ να κάνω για να ελαττώσω την επίδραση των εμβοών στη ζωή μου;
- Να αποφεύγω την έκθεση σε δυνατούς θορύβους
- Να ελέγξω την πίεσή μου. Εάν είναι υψηλή, πρέπει να συμβουλευτώ το γιατρό μου για να τη ρυθμίσει.
- Να ασκώ το σώμα μου καθημερινά για να βελτιώσω την κυκλοφορία μου.
- Να ξεκουράζομαι επαρκώς και να αποφεύγω τη μεγάλη κόπωση
- Να έχω μουσική ή λευκούς ήχους στο υπόβαθρο για να ελαττώνεται η ένταση των εμβοών
- Να χρησιμοποιώ νοητικές τεχνικές για να ελαττώσω το πόσο αντιλαμβάνομαι τις εμβοές: όσο περισσότερο τις σκέφτομαι, τόσο πιο έντονα τις ακούω
- Να λάβω μέτρα για την ελάττωση του στρες
- Να ελαττώσω ή να διακόψω την πρόσληψη καφεΐνης
Συχνές ερωτήσεις για τις εμβοές
Μπορούν οι άλλοι να ακούσουν το θόρυβο στα αυτιά μου;
Συνήθως όχι. Τις περισσότερες φορές ο «θόρυβος» των εμβοών είναι υποκειμενικός, που σημαίνει ότι τον ακούω μόνο εγώ. Σε σπάνιες περιπτώσεις «αντικειμενικών εμβοών» μπορεί ο γιατρός να ακούσει το θόρυβο που ακούω χρησιμοποιώντας ένα ειδικό μικρόφωνο που τοποθετείται μέσα στο αυτί.
Γιατί οι εμβοές μου είναι τόσο έντονες τη νύχτα;
Οι εμβοές είναι ένα θόρυβος που καλύπτεται από εξωτερικούς θορύβους όπως η κυκλοφοριακή κίνηση, η τηλεόραση κλπ. Επίσης, δεν γίνονται τόσο αντιληπτές όταν το μυαλό είναι απασχολημένο με κάτι άλλο, π.χ. στη δουλειά. Τη νύχτα, που οι εξωτερικοί θόρυβοι είναι ελαττωμένοι και το μυαλό δεν είναι συγκεντρωμένο σε κάτι άλλο, συχνά οι εμβοές είναι πολύ εντονότερες και πιο ενοχλητικές. Γενικά η χρήση μιας πηγής λευκών ήχων τη νύχτα είναι πολύ χρήσιμη για την ελάττωση της ενόχλησης από τις εμβοές. Εάν οι εμβοές επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου μου, θα πρέπει να απευθυνθώ στο γιατρό μου.
Το παιδί μου έχει κίνδυνο να αναπτύξει εμβοές;
Είναι σχετικά σπάνιο, αλλά όχι απίθανο, για άτομα κάτω των 18 ετών να έχουν εμβοές. Επίσης είναι πιθανό οι εμβοές στα παιδιά να είναι πιο συχνές από ότι νομίζουμε, γιατί αυτά μπορεί να μην είναι τόσο ικανά να εκφράσουν τι νιώθουν. Σε παιδιά με συγγενή νευροαισθητήρια βαρηκοΐα που μπορεί να συνοδεύεται από εμβοές το σύμπτωμα αυτό μπορεί να περνά απαρατήρητο, γιατί είναι κάτι που υπάρχει διαρκώς στη ζωή τους, τόσο, ώστε να είναι εντελώς συνηθισμένα σε αυτό, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλός τους να αγνοεί αυτόν τον εσωτερικό θόρυβο.
Στην προεφηβική και εφηβική ηλικία ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανάπτυξη εμβοών σχετίζεται με την έκθεση σε δυνατούς θορύβους, ιδίως δυνατή μουσική. Μπορεί να είναι δύσκολο για τους γονείς να ελέγχουν την ένταση της έκθεσης των εφήβων στους δυνατούς ήχους, όταν αυτοί χρησιμοποιούν ακουστικά για να ακούσουν μουσική ή να παίξουν ηλεκτρονικά παιχνίδια. Γι’ αυτό ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αποφυγής των εμβοών στα παιδιά είναι η εκπαίδευση σχετικά με τους κινδύνους της έκθεσης σε δυνατούς θορύβους, σε συνδυασμό με τον σωστό έλεγχο από τους γονείς και τους φροντιστές. Είναι επίσης δυνατό να ρυθμιστεί η μέγιστη ένταση ήχου σε πολλές ηλεκτρονικές συσκευές.
