Τι είναι οι ρινικοί πολύποδες;
Οι ρινικοί πολύποδες είναι σαρκώδεις, μαλακοί ογκόμορφοι σχηματισμοί που αναπτύσσονται εντός της ρινός ή των παραρρινίων κόλπων. Συνήθως είναι καλοήθεις και αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής. Μπορεί να έχουν κιτρινωπή, γκριζωπή ή ροδόχροη απόχρωση και ποικίλλουν σημαντικά σε μέγεθος. Ενδέχεται να υπάρχει μόνο ένας, αλλά συχνά αναπτύσσονται πολλοί μαζί, θυμίζοντας μικρό τσαμπί σταφυλιών.
Ποια είναι η αιτία δημιουργίας του;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το αίτιο εμφάνισης ρινικών πολυπόδων δεν είναι γνωστό. Εκτιμάται ότι η χρόνια φλεγμονή της ρινός προκαλεί οίδημα του ρινικού βλεννογόνου. Λόγω της βαρύτητας, το οίδημα αυτό κρέμεται προς τα κάτω σχηματίζοντας έτσι τον πολύποδα. Συνήθως προσβάλλονται και τα δύο ρουθούνια, ενώ οι πολύποδες δύνανται σταδιακά να διευρυνθούν, αποφράσσοντας τη ρινική κοιλότητα. Οι πολύποδες δύνανται επίσης να αναπτυχθούν στους παραρρίνιους κόλπους, οι οποίοι αποτελούν αεροφόρες κοιλότητες του κρανίου που παροχετεύονται στη ρινική κοιλότητα. Οι μεγαλύτεροι είναι οι γναθιαίοι κόλποι (ιγμόρεια), οι οποίοι εντοπίζονται κάτωθεν των οφθαλμών, πίσω από τα ζυγωματικά. Ο βλεννογόνος των κόλπων είναι όμοιος με αυτόν της ρινός, γι’ αυτό είναι δυνατόν να σχηματισθούν πολύποδες και στους παραρρίνιους κόλπους.
Η ιατρική ονομασία της φλεγμονής της ρινός και των παραρρινίων κόλπων είναι ρινοκολπίτιδα. Συχνά το αίτιο παραμένει άγνωστο, αλλά μπορεί να σχετίζεται με λοίμωξη. Οι ρινικοί πολύποδες μπορούν να αποτελούν τμήμα αυτής της κατάστασης.
Ορισμένα νοσήματα αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης ρινικής φλεγμονής και ρινικών πολυπόδων. Σε αυτά περιλαμβάνονται το άσθμα, η υπερευαισθησία στην ασπιρίνη, η κυστική ίνωση και ορισμένες σπάνιες καταστάσεις, όπως η αλλεργική μυκητιασική ρινοκολπίτιδα και το σύνδρομο Churg-Strauss.
Περίπου 4 στους 100 ανθρώπους θα αναπτύξουν ρινικούς πολύποδες κάποια στιγμή στη ζωή τους. Μπορούν να εμφανισθούν σε οποιαδήποτε ηλικία, συχνότερα μετά τα 40 έτη, και είναι δύο φορές πιο κοινοί στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες. Είναι σπάνιοι στα παιδιά· η παρουσία τους σε παιδί πρέπει να εγείρει υποψία κυστικής ίνωσης (περίπου 50% των ασθενών με κυστική ίνωση παρουσιάζουν ρινικούς πολύποδες).
Ποια είναι τα συμπτώματα των ρινικών πολυπόδων;
Τα συμπτώματα μπορεί αρχικά να προσομοιάζουν με αυτά κοινού κρυολογήματος (λόγω ρινικής συμφόρησης ή καταρροής). Ωστόσο, ενώ τα κρυολογήματα διαρκούν 2–14 ημέρες και υποχωρούν αυτόματα, τα συμπτώματα των πολυπόδων δεν βελτιώνονται χωρίς θεραπεία.
Κύρια συμπτώματα:
Ρινική συμφόρηση: αίσθημα απόφραξης, δυσχέρεια ρινικής αναπνοής, στοματική αναπνοή ιδίως τη νύχτα με πιθανή διαταραχή του ύπνου.
Ρινόρροια: υδαρής καταρροή από τη μύτη.
Οπισθορινική καταρροή: αίσθηση συνεχούς ροής βλέννας προς το φάρυγγα.
Υποσμία/ανοσμία και υπογευσία/αγευσία.
Αλλαγή της χροιάς της φωνής.
Κεφαλαλγία και ροχαλητό (λόγω μεγάλων πολυπόδων).
Ιγμορίτιδα: οι πολύποδες μπορεί να φράξουν τα στόμια παροχέτευσης των κόλπων.
Υπνική άπνοια: μεγάλοι πολύποδες μπορεί να προκαλέσουν αποφρακτική υπνική άπνοια.
Παραμόρφωση του προσώπου: εξαιρετικά σπάνια, σε παραμελημένες περιπτώσεις.
Διπλωπία: σπανιότατα, λόγω πίεσης νεύρων από ογκώδεις πολύποδες.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση θα τεθεί από τον ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο ο οποίος θα λάβει ένα λεπτομερές ιστορικό και θα εξετάσει το εσωτερικό της μύτης αρχικά με τη βοήθεια ενός εργαλείου που ονομάζεται ρινοσκόπιο. Ακολούθως θα χρησιμοποιήσει ειδικές κάμερες (ενδοσκόπια) με τις οποίες θα εκτιμήσει τη βαρύτητα και την έκταση της νόσου. Σημαντικό ρόλο στη διαγνωστική προσέγγιση του προβλήματος παίζει ο απεικονιστικός έλεγχος με αξονική τομογραφία που θα δώσει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την εντόπιση και την έκταση των ρινικών πολυπόδων αλλά και θα βοηθήσει στον λεπτομερή έλεγχο της ανατομίας του ασθενούς για τη διενέργεια μιας ασφαλούς χειρουργικής επέμβασης εφόσον αυτό απαιτηθεί.
Μπορεί οι ρινικοί πολύποδες να είναι κακοήθεις;
Η παρουσία ρινικών πολυπόδων στη μια ρινική θαλάμη (μονόπλευρα) δεν είναι συχνή και μπορεί να υποδηλώνει κακοήθεια. Επίσης, αιματηρή ρινική έκκριση από έναν ρώθωνα, παραμόρφωση του προσώπου, αιμωδίες (μούδιασμα), διαταραχές της όρασης όπως διπλωπία, αποτελούν δυνητικά ανησυχητικά συμπτώματα και απαιτούν άμεσα διερεύνηση με ενδοσκόπηση, απεικόνιση και βιοψία.
Τι περιλαμβάνει η θεραπευτική αντιμετώπιση των ρινικών πολυπόδων;
Η αρχική αντιμετώπιση είναι φαρμακευτική, ενώ η χειρουργική θεραπεία εξετάζεται εφόσον τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά.
Φαρμακευτική αγωγή
Στεροειδείς ρινικές σταγόνες και σπρέι: αποτελούν πρώτης γραμμής θεραπεία. Μειώνουν τη φλεγμονή και σταδιακά συρρικνώνουν τους πολύποδες και συστήνονται για μακροχρόνια χρήση και πρόληψη υποτροπής
Στεροειδή δισκία (π.χ. πρεδνιζολόνη): χορηγούνται βραχυπρόθεσμα για ταχεία μείωση φλεγμονής. Λόγω κινδύνου ανεπιθύμητων ενεργειών, η μακροχρόνια χρήση τους πρέπει να αποφεύγεται.
Ρινικές πλύσεις: oι ρινοπλύσεις με φυσιολογικό όρο παίζουν σημαντικό ρόλο στην συντηρητική αντιμετώπιση της νόσου αφού ανακουφίζουν από το αίσθημα ρινικής συμφόρησης, απομακρύνουν τα αλλεργιογόνα που πολλές φορές ευθύνονται για την αντίδραση του βλεννογόνου της μύτης και απομακρύνουν τη βλέννα βοηθώντας στη σωστή λειτουργία της μύτης.
Χειρουργική επέμβαση:
Στις περιπτώσεις που η φαρμακευτική αγωγή δεν μπορεί να ελέγξει τα συμπτώματα τότε έχει θέση η χειρουργική αντιμετώπιση. Η απλή αφαίρεση των ρινικών πολυπόδων (πολυπεκτομή) υπό τοπική ή γενική αναισθησία που εφαρμοζόταν κατ΄ αποκλειστικότητα στο παρελθόν μπορεί να δώσει κάποια ανακούφιση στον ασθενή ωστόσο πρέπει να αποφεύγεται σήμερα αφού η υποτροπή είναι σχεδόν δεδομένη. Η σύγχρονη χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει την ενδοσκοπική χειρουργική ρινός και παραρρινίων κόλπων (FESS) η οποία πραγματοποιείται από το εσωτερικό της ρινός, χωρίς εξωτερικές τομές και με τη βοήθεια ειδικών καμερών ενδοσκοπίων. Στόχος της επέμβασης είναι όχι μόνο η ριζική αφαίρεση των πολυπόδων αλλά και η διάνοιξη των στομίων των πόρων και τον επαρκή αερισμό τους. Αν και η συγκεκριμένη επέμβαση προσφέρει πολύ καλύτερα και μακροχρόνια αποτελέσματα από την απλή πολυπεκτομή ωστόσο και σε αυτή την επέμβαση η νόσος μπορεί να υποτροπιάσει μετά από κάποιο χρονικό διάστημα ιδίως στις περιπτώσεις που ο ασθενής δεν είναι συνεπής με την φαρμακευτική αγωγή και την τακτική παρακολούθηση που θα ακολουθήσει. Περισσότερες πληροφορίες για την ενδοσκοπική χειρουργική ρινός και παραρρινίων κόλπων (FESS) μπορείτε να βρείτε στο αντίστοιχο σκέλος της ιστοσελίδας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ασθενείς με ρινικούς πολύποδες που έχουν υποτροπιάσει μετά από χειρουργική επέμβαση θέση έχει η θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα τα τελευταία χρόνια με πολύ καλά αποτελέσματα.