Ρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα)

Τι είναι οι παραρρίνιοι κόλποι;

Οι παραρρίνιοι κόλποι είναι αεροφόρες κοιλότητες μέσα στα οστά του κρανίου που επικοινωνούν με τη μύτη μέσω μικρών στομίων. Πιθανοί ρόλοι τους: ελάφρυνση κρανίου, προστασία εγκεφάλου, θέρμανση/ύγρανση αέρα και συντονισμός φωνής.
 Υπάρχουν 4 ζεύγη:

• Ιγμόρεια (άνω γνάθοι)
• Μετωπιαίοι κόλποι (πάνω από τα μάτια)
• Ηθμοειδείς κυψέλες (ανάμεσα στα μάτια)
• Σφηνοειδείς κόλποι (βαθιά, στο κέντρο του κρανίου)

Τι είναι η ρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα);

Το εσωτερικό των κόλπων καλύπτεται από βλεννογόνο που παράγει βλέννη, η οποία παροχετεύεται στη μύτη. Όταν τα στόμια φράζουν (π.χ. από κρυολόγημα ή αλλεργία), η βλέννη εγκλωβίζεται, ο βλεννογόνος διογκώνεται και μπορεί να επιμολυνθεί. Αυτό ονομάζεται ρινοκολπίτιδα (ή ιγμορίτιδα).

Ποιοι είναι οι τύποι της ρινοκολπίτιδας;

• Οξεία ρινοκολπίτιδα: διάρκεια < 12 εβδομάδες (συνήθως < 4), συχνά μετά από ιογενή λοίμωξη.
• Χρόνια ρινοκολπίτιδα: διάρκεια > 12 εβδομάδες, συχνά εξέλιξη μη ιαθείσας οξείας φλεγμονής, με σημαντικό ρόλο της αλλεργίας.
• Υποτροπιάζουσα ρινοκολπίτιδα: > 4 επεισόδια οξείας ρινοκολπίτιδας/έτος.
  

Αίτια ρινοκολπίτιδας

Οξεία: κυρίως ιογενής (κρυολόγημα/γριππώδης συνδρομή). Μικρό ποσοστό βακτηριακή → ίσως χρειαστεί αντιβιοτικό.
 Χρόνια: συχνά ακολουθεί οξύ επεισόδιο. Παράγοντες που συμβάλλουν:

• Αλλεργική ρινίτιδα
• Απόφραξη (π.χ. ρινικοί πολύποδες)
• Κάπνισμα, άσθμα
• Οδοντικές/ουλικές λοιμώξεις
• Κολύμπι/καταδύσεις, κακώσεις δοντιών–γνάθου–μύτης
• Διαταραχές της βλέννο-κροσσωτής κάθαρσης (π.χ. κυστική ίνωση, δυσκινησία κροσσών)

Συμπτώματα ρινοκολπίτιδας

Κύρια: πόνος/πίεση στο πρόσωπο (μέτωπο, κάτω από τα μάτια, μάγουλα, δόντια), συνήθως εντονότερα στην οξεία μορφή.
 Άλλα συμπτώματα:

• Ρινική συμφόρηση (μπούκωμα)
• Κίτρινες/πράσινες εκκρίσεις
• Μείωση/απώλεια όσφρησης
• Βήχας, δυσάρεστη αναπνοή
• Κακουχία, μερικές φορές πυρετός

Πιθανή βακτηριακή ρινοκολπίτιδα όταν:

• Συμπτώματα > 10 ημέρες χωρίς βελτίωση
• Παχύρρευστη πράσινη έκκριση
• Εντοπισμένος έντονος πόνος (π.χ. δόντια/γνάθος)
• Πυρετός ή αρχική βελτίωση και νέα επιδείνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση;

• Ιστορικό & κλινική εξέταση από ΩΡΛ
• Ενδοσκόπηση μύτης (λεπτά εύκαμπτα/άκαμπτα ενδοσκόπια) → άμεση, ανώδυνη, ασφαλής εκτίμηση οιδήματος/πύου/πολύποδων
• Απεικόνιση: Αξονική τομογραφία (CT) μόνο όταν χρειάζεται (υποψία επιπλοκών στην οξεία, διερεύνηση χρόνιας).

Οι παλιές ακτινογραφίες δεν συνιστώνται.

Τι να κάνω μόνος/η μου – Οξεία ρινοκολπίτιδα

Συνήθως υποχωρεί σε 2–3 εβδομάδες. Βοηθούν:

• Παρακεταμόλη ή ΜΣΑΦ (ιβουπροφαίνη) για πόνο/πυρετό
• Ρινικά αποσυμφορητικά (προσοχή στη διάρκεια χρήσης)
• Άφθονες ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό
• Ενυδάτωση και ξεκούραση

Τι να κάνω – Χρόνια ρινοκολπίτιδα

Ίδια μέτρα + επιπλέον:

• Διακοπή καπνίσματος και αποφυγή καπνού/ερεθιστικών
• Αποφυγή αλλεργιογόνων (όπου είναι δυνατόν)
• Καλή στοματική υγιεινή (λόγω οδοντικών εστιών)
• Περιορισμός αλκοόλ (μπορεί να επιδεινώνει συμπτώματα)

Θεραπεία ρινοκολπίτιδας

Οξεία ρινοκολπίτιδα

Κατά βάση συμπτωματική (ρινοπλύσεις, αποσυμφορητικά). Αντιβιοτικά όταν:

• Συμπτώματα > 10 ημέρες ή επιδείνωση μετά από αρχική βελτίωση
• Βαριά κλινική εικόνα/κακουχία
• Ανοσοανεπάρκεια ή αυξημένος κίνδυνος επιπλοκών

Χρόνια ρινοκολπίτιδα

• Ρινοπλύσεις: βασικός πυλώνας – καθαρισμός/ενυδάτωση βλεννογόνου, λιγότερες υποτροπές
• Ρινικά κορτικοστεροειδή (συχνά 3+ μήνες, ειδικά με αλλεργική ρινίτιδα)
• Κατά περίπτωση: μακρύτερη αντιβιοτική αγωγή (3–4 εβδομάδες)
• Αντιμετώπιση συνοδών παθήσεων (άσθμα, αλλεργίες, οδοντικές λοιμώξεις)

Έχει θέση η χειρουργική;

Σε ανθεκτικές περιπτώσεις: Λειτουργική Ενδοσκοπική Χειρουργική Ρινός & Παραρρινίων (FESS).
 Στόχος: διάνοιξη φυσικών στομίων, αποκατάσταση αερισμού και παροχέτευσης.
 Γίνεται ενδορινικά (χωρίς εξωτερικές τομές) με σύγχρονα ενδοσκόπια, με υψηλή ασφάλεια κοντά σε κρίσιμες δομές (μάτι, βάση κρανίου).

Πιθανές επιπλοκές (σπάνιες αλλά σοβαρές)

• Οφθαλμικές: ερυθρότητα, οίδημα βλεφάρου, πόνος, μείωση κινητικότητας/όρασης
• Οστεΐτιδα/φλεγμονή τοιχωμάτων κόλπων με πόνο/οίδημα/ερυθρότητα
• Ενδοκράνιες: μηνιγγίτιδα, εγκεφαλικό απόστημα (έντονος πονοκέφαλος, αυχενική δυσκαμψία, ναυτία/έμετοι, υψηλός πυρετός, διαταραχή συνείδησης)

Πότε να δείτε ΩΡΛ

• Συμπτώματα >10 ημέρες ή επιδείνωση μετά από βελτίωση
• Υψηλός πυρετός, έντονος εντοπισμένος πόνος (δόντια/γνάθος/μάτι)
• Σημάδια επιπλοκών (οφθαλμικά/νευρολογικά)
• Συχνές υποτροπές ή υποψία πολύποδων